Rozmowa kwalifikacyjna - czym jest i czemu służy?
Nie ma standardów, jeżeli chodzi o
przeprowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej. Wszystko
zależy od specyfiki firmy i stanowiska, a także
osoby, która prowadzi rekrutacje. Tematyka
zadawanych pytań jest bardzo różna.
Na wstępie zadawane są ogólne pytania
dotyczące profilu zawodowego, które w trakcie
rozmowy są pogłębiane - chodzi o uzyskanie jak
największej ilości informacji na temat konkretnych
kompetencji niezbędnych do wykonywania pracy na
konkretnym stanowisku (np. w przypadku księgowych
znajomość programów księgowych itp.).
Sprawdzane są także tzw. umiejętności miękkie,
jak: komunikatywność, umiejętność budowania
relacji, praca w zespole. Kandydat może być pytany
zarówno o sytuacje hipotetyczne, jak i konkretne
sytuacje z życia zawodowego.
W razie potrzeby sprawdzana jest znajomość
języków obcych (krótka rozmowa, tłumaczenie
tekstu) oraz znajomość obsługi komputera
konkretnych programów).
Jeżeli dane stanowisko tego wymaga przeprowadzane
są testy psychologiczne i umiejętności (np.
na stanowiskach w pionie finansowym sprawdza się
umiejętności analityczne).
W przypadku rekrutacji na stanowiska handlowe
zdarzają się scenki do odegrania (kandydat
jest proszony o symulację sprzedaży np.
długopisu).
Standardem są pytania o oczekiwania wobec
przyszłego pracodawcy (również finansowe).
Oprócz wykształcenia, doświadczenia zawodowego czy
nabytych umiejętności istotne jest ogólne
wrażenie osoby dynamicznej, zmotywowanej, a
nie sfrustrowanej poszukiwaniem pracy.
Rozmowa kwalifikacyjna, znana także pod
pojęciem interview, jest jednym z podstawowych
narzędzi stosowanych w procesie selekcji
kandydatów. Jej celem jest nawiązanie
bezpośredniego kontaktu z kandydatem starającym
się o pracę.
Osoba przeprowadzająca rozmowę, poprzez dobór
odpowiednich pytań zdobywa różnego rodzaju
informacje o kandydacie, w celu podjęcia decyzji o
ewentualnym zatrudnieniu; weryfikuje jego
doświadczenie zawodowe, przygotowanie merytoryczne
do pełnienia określonej funkcji, cechy osobowości
i motywację do podjęcia pracy. Dla kandydata
rozmowa rekrutacyjna stanowi natomiast znakomitą
okazję, aby dowiedzieć się czegoś o firmie i
stanowisku, o które się ubiega.
Fakt zaproszenia Cię na rozmowę oznacza, że na
podstawie informacji, których dostarczyłeś o sobie
w CV i liście motywacyjnym, potencjalny pracodawca
podjął decyzję o dalszej weryfikacji Twoich
predyspozycji. W dużym stopniu spełniasz, zatem
oczekiwania firmy wobec kandydatów na omawiane
stanowisko. Bądź dobrej myśli i pamiętaj, że celem
osoby przeprowadzającej rozmowę jest zatrudnienie
pracownika. Podczas spotkania z Tobą będzie więc
poszukiwać informacji, potwierdzających Twoje
przygotowanie do zajęcia określonego stanowiska.
Niemniej jednak z pewnością nie jesteś jedyną
osobą, z którą prowadzone są rozmowy, musisz więc
zadbać o to aby zrobić dobre wrażenie i
zaprezentować się jak najlepiej, przekonująco i
wiarygodnie omawiając swoje doświadczenie zawodowe
i zdobyte kwalifikacje.
Jak przygotować się do rozmowy?
Zaproszenie na rozmowę rekrutacyjną otwiera
przed Tobą szanse na uzyskanie wymarzonej pracy.
Musisz się zatem do niego dobrze przygotować.
Przede wszystkim zbierz informacje, które pozwolą
Ci pokazać się w oczach potencjalnego pracodawcy
jako najlepszy kandydat na oferowane stanowisko.
Szczególnie ważne są dla Ciebie dane:
- o firmie
Musisz zdobyć jak najwięcej informacji o firmie, w
której ubiegasz się o pracę oraz o interesującym
Cię stanowisku. Dobrze byłoby, abyś zapoznał się
ze specyfiką działalności firmy, zdobył informacje
o jej pozycji na rynku, możliwościach rozwoju, a
także o firmach konkurencyjnych. Powinieneś znać
branżę, w której operuje dana
firma i posiadać tym więcej informacji, im wyższe
stanowisko w strukturze firmy stanowi przedmiot
Twojego zainteresowania. Taka wiedza pozwoli Ci
zaprezentować się jako osoba kompetentna,
zainteresowana i zmotywowana do podjęcia pracy.
Jeżeli ponadto uda Ci się zdobyć informacje
odnośnie polityki personalnej, będziesz mógł
odpowiedzieć sobie, jakie masz możliwości rozwoju,
awansu, czego możesz oczekiwać i czy to, co
oferuje firma, pokrywa się z Twoimi oczekiwaniami
wobec przyszłej pracy.
- o sobie
Drugim etapem powinno być usystematyzowanie wiedzy
o sobie, o doświadczeniu, kwalifikacjach,
szkoleniach, które będą przydatne na danym
stanowisku. Część z tych informacji zawarłeś już w
CV i w liście motywacyjnym, musisz się teraz
zastanowić nad takimi zagadnieniami, jak Twoje
mocne i słabe strony, przeanalizowanie sukcesów,
które odniosłeś na polu zawodowym, przypomnienie
sobie sytuacji trudnych, problematycznych, które
udało Ci się rozwiązać, przemyślenie Twoich planów
na przyszłość.
Na zakończenie przeanalizuj raz jeszcze
oczekiwania przedstawione przez firmę wobec
kandydatów na omawiane stanowisko i zastanów się,
jakie ewentualne wątpliwości mogą pojawić się u
Twojego potencjalnego pracodawcy. Jeżeli nie
spełniasz przedstawionych przez pracodawcę
oczekiwań w 100% (np. długość doświadczenia na
danym stanowisku, stopień znajomości języka itp.),
zastanów się, jakie fakty z Twojego doświadczenia
zawodowego mogą zrekompensować te braki, np. w
jakim czasie jesteś w stanie opanować język na
oczekiwanym poziomie czy też jakie innego rodzaju
działania, umożliwiające zdobycie wymaganych
umiejętności podejmowałeś.
- o spotkaniu
Bez względu na to, jak silna jest Twoja motywacja
do podjęcia pracy i jak duże masz doświadczenie w
rozmowach kwalifikacyjnych, każde kolejne
spotkanie jest pewnego rodzaju stresem. Na pewno
też masz swoje sprawdzone sposoby, jak radzić
sobie z tego rodzaju napięciami. Bardzo ważne
jest, abyś wiedział jak najwięcej o tym, co może
spotkać Cię podczas rozmowy. Informacje te pozwolą
Ci poczuć się pewniej. Dlatego też, gdy będziesz
zapraszany na rozmowę, zapytaj:
Jak długo będzie trwało spotkanie? - być może
wystarczy pół godziny,
ale może też ono trwać znacznie dłużej.
Ile osób będzie obecnych na spotkaniu? - dobrze
jest wiedzieć
czy spotykać się będziesz z jedną osobą, czy też z
kilkoma.
Jaki będzie miało charakter? - tylko rozmowa czy
też będziesz
musiał rozwiązywać jakieś testy, wykonywać innego
typu zadania.
Zabierz ze sobą kopie dyplomów,
potwierdzających Twoje wykształcenie,
zaświadczenia o szkoleniach czy też pisemne
referencje - dobrze, abyś miał je przy sobie,
jeżeli rozmówca będzie chciał się zapoznać z tego
typu dokumentami.
Zadbaj o to, aby spotkanie odbyło się w
komfortowym dla Ciebie terminie, absolutnie nie
umawiaj się w przerwie na lunch ani w innym, mało
dogodnym dla Ciebie momencie.
Jak zachowywać się podczas interview?
Przebieg rozmowy rekrutacyjnej decyduje o
przejściu do kolejnych etapów procesu rekrutacji.
Na tym etapie ważna jest nie tylko Twoja wiedza i
kwalifikacje, ale także sposób, w jaki
zaprezentujesz się potencjalnemu pracodawcy.
- Pierwsze wrażenie
Ogromny wpływ na opinię osoby, z którą się
spotykasz, ma pierwsze wrażenie, jakie na niej
wywrzesz. Masz na to kilkanaście sekund, dlatego
bardzo ważne jest abyś:
- ubrał się odpowiednio - na tego typu spotkaniach
obowiązuje oficjalny strój,
- był punktualny - jeżeli wydarzyło się coś
niespodziewanego, co uniemożliwia Ci przybycie na
spotkanie w umówionym terminie, koniecznie
poinformuj o tym telefonicznie rozmówcę,
- przywitał się w sposób swobodny, ale zdecydowany
- uścisk ręki, uśmiech i kontakt wzrokowy są
bardzo ważne w pierwszej chwili.
Koniecznie wyłącz telefon!
- Jak odpowiadać na pytania?
Staraj się odpowiadać na wszystkie pytania w
sposób konkretny i logiczny, rzetelnie i
wyczerpująco, ale nie próbuj powiedzieć
wszystkiego, co tylko przyjdzie Ci do głowy - zbyt
rozbudowane odpowiedzi na pytania mogą szybko
zniechęcić słuchającego.
Jeżeli zostaniesz poproszony o wykonanie jakiegoś
zadania (np. sprzedanie jakiegokolwiek produktu,
gdy starasz się o stanowisko handlowca - zrób to
najlepiej jak potrafisz - odmowa może Cię
zdyskwalifikować).
Wiele zadawanych Ci pytań może w Twoim odczuciu
być nie związanych z tematem, nieuzasadnionych -
nie komentuj, nie oceniaj ani też nie krytykuj
takiego sposobu przeprowadzania rozmowy.
Nie obawiaj się, jeżeli czegoś nie wiesz, lepiej
powiedzieć, że nie wiesz niż udawać, że znasz się
na wszystkim.
Bądź aktywnym uczestnikiem rozmowy, wykaż
zainteresowanie informacjami przekazywanymi przez
rozmówcę, zakresem obowiązków, możliwościami
rozwoju, strukturą firmy itp. Nie przerywaj
wypowiedzi Twojego rozmówcy, ale postaraj się
zadać kilka pytań dotyczących przyszłego
stanowiska w przeznaczonym na to czasie. (zobacz:
pytania do kandydata i pytania do pracodawcy)
- Jak poradzić sobie z pytaniami kłopotliwymi?
Bardzo ważne jest, w jaki sposób się
zaprezentujesz i jak będziesz udzielał odpowiedzi
na zadawane pytania. Mówiąc o sobie, zapewne
będziesz stosować pewne techniki autoprezentacji,
podkreślające Twoje mocne strony, sukcesy i
osiągnięcia, ale nie możesz ich nadużywać -
przedstawianie siebie w zbyt pozytywnym świetle
może wzbudzić u rozmówcy wątpliwości. Nie obawiaj
się odpowiadać na pytania o Twoje słabe strony czy
też ewentualne trudności, niepowodzenia,
popełnione błędy. Każdy ma tego rodzaju
doświadczenia. Natomiast opisując takie sytuacje,
nie bądź nadmiernie krytyczny wobec siebie, ale
staraj się przedstawić je w taki sposób, aby
pokazać, czego nauczyłeś się po ewentualnych
porażkach, jakie wnioski wyciągasz z popełnionych
błędów, w jaki sposób pracujesz nad swoimi
słabszymi stronami.
Pamiętaj! Bądź wiarygodny, nie przedstawiaj
fałszywych informacji i nie staraj się
zaprezentować zgodnie z oczekiwaniami firmy,
jeżeli ich nie spełniasz. Jeżeli uda Ci się
otrzymać taką pracę, będziesz musiał na co dzień
udawać osobę, jaką nie jesteś i bardzo szybko
stanie się to źródłem Twojej głębokiej frustracji.
W takiej pracy na pewno nie osiągniesz sukcesu!
- Jak nawiązać dobry kontakt
Postaraj się nawiązać dobry kontakt z rozmówcą.
Ważne abyś:
- Nawiązał i utrzymywał kontakt wzrokowy.
- Prezentował otwartą postawę ciała - nie krzyżuj
rąk ani nóg,
nie chowaj dłoni pod stołem, nie zasłaniaj się
niczym ani nie
odchylaj do tyłu.
- Dostosował się do dystansu stworzonego przez
rozmówcę - nie
przysuwaj się zbyt blisko ani nie oddalaj.
- Słuchał uważnie pytań i starał się dostosować
tempo swojej wypowiedzi
do sposobu mówienia rozmówcy.
Przykłady pytań zadawanych kandydatom podczas
interview
- Opowiedz w kilku zdaniach o sobie, jaką
jesteś osobą?
- Dlaczego chciałbyś pracować w naszej firmie?
- Dlaczego jesteś zainteresowany podjęciem pracy
na omawianym
stanowisku?
- Dlaczego chcesz zmienić pracę?
- Dlaczego uważasz się za osobę, która nadaje się
na to stanowisko?
- Czy planujesz kontynuować swoją edukację?
- Czy uważasz, że nauka na studiach/w szkole
przygotowała Cię
wystarczająco do pracy na tym stanowisku?
- Czy wolisz pracować samodzielnie czy w grupie?
- Jakie są Twoje mocne, słabe strony?
- Jakie posiadasz cechy, umiejętności, które są
szczególnie ważne
na stanowisku, o które się ubiegasz?
- Jak planujesz swoją przyszłość zawodową, co
zamierzasz osiągnąć
w przyszłości, jak wyobrażasz sobie siebie za 5,
10 lat?
- Jakie są Twoje największe osiągnięcia w
poprzednich miejscach
pracy?
- Co jest Twoim zdaniem niezbędne do osiągnięcia
sukcesu?
- Jaki jest Twój styl pracy, jak organizujesz
swoje zadania?
- Jak mógłbyś opisać swój styl zarządzania?
- Co motywuje Cię do pracy?
- Czego oczekujesz od Twoich współpracowników?
- Jakie były największe niepowodzenia, porażki w
Twoim doświadczeniu
zawodowym?
- W jaki sposób spędzasz wolny czas, jakie są
Twoje zainteresowania,
hobby?
- Jakie są Twoje oczekiwania finansowe, jakie są
Twoje oczekiwania
wobec nowego miejsca pracy, nowego pracodawcy?
- Jak możesz wykorzystać Twoje dotychczasowe
doświadczenia na
tym stanowisku?
- Co najbardziej lubiłeś w swojej poprzedniej
pracy?
- Czego najbardziej nie lubiłeś w swojej
poprzedniej pracy?
- Czy lubisz podróżować?
- Czego nauczyłeś się w poprzedniej pracy?
- Kto mógłby Ci udzielić referencji?
- Czy byłbyś gotów zmienić swoje miejsce
zamieszkania? Dokąd mógłbyś
się przeprowadzić?
- Kiedy możesz rozpocząć u nas pracę?
Pytania sytuacyjne:
- Proszę opowiedzieć o sytuacji, w której
musiałeś wykonać kilka
czynności/zadań w ograniczonym czasie. Co
doprowadziło do tej
sytuacji? Jak sobie z nią poradziłeś? Jakie
działania podjąłeś?
- Proszę opowiedzieć o sytuacji, w której
powierzono Ci trudne
zadanie, do którego nie miałeś odpowiedniego
przygotowania, kwalifikacji.
Co zrobiłeś? Jak rozwiązałeś ten problem?
- Opisz sytuację, w której musiałeś przekonać
grupę do swojego
punktu widzenia. Jak to zrobiłeś? Jakich
argumentów użyłeś?
Przykłady pytań, które można zadać podczas
interview
- Jakiego typu osoby poszukują Państwo na to
stanowisko?
- Jakie są możliwości rozwoju na tym stanowisku?
- Czy w firmie łatwo jest awansować?
- Jak wygląda proces oceny i promocji pracowników?
- Jak wyglądałby zakres moich typowych obowiązków?
- Jakich dodatkowych obowiązków mogę się
spodziewać na tym stanowisku?
- Komu będę bezpośrednio podlegać?
- Jak sytuuje się oferowane stanowisko w
strukturze firmy?
- Czy przed przystąpieniem do pracy będę podlegał
jakiemuś szkoleniu?
- Czy w firmie funkcjonuje jakiś program szkoleń?
- Jakie są plany firmy na przyszłość? Inwestycje,
zmiany?
- Czy sytuacja finansowa firmy jest stabilna?
- Jak wygląda problem rotacji pracowników? Czy
często odchodzą z firmy?
- Czy oferowane stanowisko jest stanowiskiem nowym
w strukturze firmy czy też istniało wcześniej?
- Jaki jest styl zarządzania firmą?
- Jakie są mocne i słabe strony firmy?
- Jakie możliwości rozwoju zawodowego są dostępne
w firmie dla osób z moim przygotowaniem i
doświadczeniem zawodowym?
- Jak wygląda środowisko pracy?
- Jak firma może wykorzystać moje umiejętności?
- Na jakich zasadach dobieracie Państwo pacowników?
- Jak wiele niezależności będę miał na oferowanym
stanowisku?
- Czy mógłbym zobaczyć swoje przyszłe miejsce
pracy?
- Jaki jest następny krok w procesie rekrutacji?
- Kiedy mogę spodziewać się od Państwa informacji
o wynikach dzisiejszej rozmowy?
Jak odpowiadać na trudne pytania podczas
interview?
Pytania zadawane na interview mają na celu
przede wszystkim poznanie kandydata pod względem
jego dotychczasowych doświadczeń, umiejętności,
predyspozycji psychologicznych, oczekiwań w
stosunku do przyszłej
pracy oraz planów na przyszłość. Na podstawie
odpowiedzi osoba prowadząca rekrutację określa czy
kandydat posiada kompetencje potrzebne do
właściwego wykonywania obowiązków na oferowanym
stanowisku pracy. Przygotowując się do rozmowy
rekrutacyjnej, spróbuj przemyśleć odpowiedzi na
pytania, z którymi kandydaci mają zwykle
największe kłopoty.
Trudności z odpowiedziami na pytania występują
najczęściej wtedy, gdy kandydat nie jest świadomy
własnych oczekiwań w stosunku do przyszłego
pracodawcy lub jego doświadczenia nie do końca
odpowiadają stawianym wymaganiom. W pierwszym
przypadku łatwo poradzić sobie z problemem. Musisz
po prostu dobrze przygotować się do interview. Na
podstawie informacji o stanowisku i firmie oraz
swoich dotychczasowych doświadczeń musisz
zdefiniować własne oczekiwania oraz zastanowić
się, jak możesz wykorzystać swoje umiejętności na
nowym stanowisku.
Jeśli Twoje doświadczenia nie do końca odpowiadają
wymaganiom pracodawcy, postaraj się wykazać, że
pomimo braku kwalifikacji jesteś w stanie poradzić
sobie z zadaniami, które Cię czekają. Bywa, że
pracodawca decyduje się na zatrudnienie osoby,
która nie spełnia wszystkich wymagań, wykazuje
jednak większą motywację do pracy. Czasami lepiej
przeszkolić pracownika niż zatrudniać osobę
przekonaną o swojej gwieździe.
Kandydatom często sprawia problemy pytanie:
"dlaczego zdecydowałeś się zmienić pracę?".
Odpowiedź na nie jest uzależniona od rzeczywistych
powodów. Jeżeli Twoje odejście z firmy nie zostało
spowodowane żadnymi konkretnymi problemami w
poprzedniej pracy, wyraź to wprost i zgodnie z
prawdą. Powodów może być wiele: konieczność
relokacji, sytuacja rodzinna, zmiany w firmie,
praca nad projektem, który dobiegł końca, brak
perspektyw awansu, poszukiwanie pracy, która
bardziej odpowiada Twoim kwalifikacjom, itp.
Jeżeli natomiast miałeś w pracy jakieś problemy, w
wyniku których sam odszedłeś lub zostałeś zmuszony
do odejścia z firmy, bądź uczciwy. Otwarcie, lecz
bez obwiniania poprzedniego pracodawcy wyjaśnij
przyczyny problemów, staraj się również pokazać,
czego nauczyły Cię błędy popełnione w poprzednim
miejscu pracy. Pamiętaj, że nieszczere odpowiedzi
łatwo wychwycić, a jeśli nawet nie zostaną one
dostrzeżone podczas interview, to z pewnością
wyjdą na jaw w czasie pracy. Znajdziesz się wtedy
w bardzo kłopotliwym położeniu.
Innym pytaniem, które stawiane jest często
podczas interview i sprawia kłopoty z odpowiedzią
jest pytanie o Twoje plany i cele zawodowe. Ma ono
na celu sprawdzenie czy przystają one do planów
firmy. Odpowiadając na nie wykaż, że jesteś osobą
wystarczająco świadomą swoich kwalifikacji i
wystarczająco ambitną, by planować na kilka lat do
przodu. Przemyśl dobrze odpowiedź na nie zanim
weźmiesz udział w rozmowie. Jeśli dotąd nie
planowałeś swojej przyszłości zawodowej, zrób to
teraz. Szukanie na oślep rzadko kończy się
sukcesem i jest źle postrzegane przez
potencjalnych pracodawców.
Jednym z najtrudniejszych pytań stawianych
podczas interview jest pytanie o oczekiwania
finansowe. Kandydaci często odpowiadają na nie
pytaniem "a co Państwo oferują?", nie przynosi to
jednak zwykle sukcesów w negocjacjach.
Najprawdopodobniej to Ty będziesz zmuszony
pierwszy podać kwotę. Jeśli znasz zarobki
oferowane w firmie, w której chcesz zostać
zatrudniony - sprawa jest banalnie prosta. W
większości przypadków nie wiesz jednak, ile możesz
zażądać na nowym stanowisku, aby, z jednej strony
nie przesadzić, z drugiej - nie sprzedać się za
tanio. W takiej sytuacji najlepiej podać rozmówcy
swoje aktualne zarobki i poprosić o odpowiednio
lepszą propozycję. Pracodawca jest wtedy zmuszony
przejąć inicjatywę i wyjść z konkretną ofertą.
Podana przez niego kwota może Ci wiele powiedzieć
o polityce wynagrodzeń w danej firmie. Jeśli
niewiele różni się od aktualnego wynagrodzenia,
powinieneś dobrze się zastanowić się zanim
podejmiesz decyzję o jej przyjęciu. Może to
oznaczać, że przez dłuższy czas będziesz musiał
czekać na podwyżkę. Jeśli oferowana pensja jest
odpowiednio wysoka, wskazuje na hojność
potencjalnego pracodawcy. Podwyżka warta zmiany
pracy powinna mieścić się w granicach 15 - 30%
poprzedniej pensji.
Uczestnicząc w interview pamiętaj, że nie jest
ono egzaminem z wiadomości teoretycznych. Dlatego
nie ma możliwości nauczenia się odpowiedzi na
trudne pytania na pamięć. Jeśli jednak wiesz,
jakiego typu pracy szukasz, żadne pytanie nie
będzie dla Ciebie trudne.
W czasie interview będziesz naturalnie i swobodnie
mówił o swoich doświadczeniach oraz oczekiwaniach
w stosunku do przyszłej pracy. Jeśli są one zgodne
z oczekiwaniami pracodawcy, rozmowa skończy się
zatrudnieniem.
Błędy popełniane podczas rozmowy rekrutacyjnej
Rozmowa rekrutacyjna jest najważniejszym etapem
w procesie poszukiwania pracy. Od jej wyniku
zależy czy zostaniesz zatrudniony. Podczas
spotkania o pracę staraj się unikać poniższych
błędów:
1. Brak przygotowania i brak entuzjazmu
Nieznajomość podstawowych informacji o firmie i
oferowanym stanowisku jest jednym z przejawów
braku zainteresowania i słabej motywacji do pracy.
Zwykle jesteś tylko jednym z wielu kandydatów na
oferowane
stanowisko, jeśli zatem ktoś inny wykaże większą
motywację, będzie miał większe szanse na
zatrudnienie. Przed interview musisz wiedzieć o
firmie i o stanowisku, o które się ubiegasz jak
najwięcej by spokojnie przemyśleć jak Twoje
doświadczenia mogłyby Ci pomóc w nowej pracy.
Możesz być pewny, że takie pytanie padnie w
trakcie rozmowy. (zobacz: Potencjalny pracodawca -
co powinieneś o nim wiedzieć?)
2. Niepunktualność
Chociaż wszyscy wiemy, że niepunktualność jest
jednym z podstawowych wykroczeń przeciwko savoir
vivre, wciąż spotyka się kandydatów, którzy to
wykroczenie popełniają. Każdemu z nas zdarzają się
nieprzewidziane sytuacje, trzeba jednak wtedy
telefonicznie uprzedzić o swoim spóźnieniu
oczekującą nas osobę. Niewłaściwe jest także
przybywanie na spotkanie z piętnasto- dwudziesto
minutowym wyprzedzeniem. Przybywając przed czasem
sprawiamy, że umówiona z nami osoba albo będzie
musiała pojawić się na spotkaniu wcześniej, albo
będzie odczuwała niepokój, wiedząc, że na nią
czekamy. W obu przypadkach zaburzy to jej plan
dnia i wprowadzi w rozmowę niepotrzebne napięcie.
3. Nieodpowiedni stosunek do rozmówcy
Twoje zachowanie podczas rozmowy rekrutacyjnej
świadczy o Twoim podejściu do innych ludzi. Nawet
podczas spotkania z osobą, która przeprowadza
jedynie wstępną selekcję kandydatów powinieneś
zachowywać się z szacunkiem i pomagać jej w
wykonywaniu pracy. Pamiętaj, że do tej osoby
należy rekomendacja Twojej kandydatury. Nawet
najlepsze doświadczenia mogą się okazać
niewystarczające, jeśli zrazisz do siebie swojego
rozmówcę. W czasie rozmowy spróbuj dostosować swój
styl bycia i prowadzenia rozmowy do stylu osoby
prowadzącej spotkanie.
4. Nieodpowiedni ubiór i sposób zachowania
Bardzo wielu kandydatów nie dostaje zaproszenia
na ponowne spotkanie tylko dlatego, że poprzednio
przyszli na rozmowę w ubraniu absolutnie nie
nadającym się do właściwego zaprezentowania swojej
osoby. Takie zachowanie odbierane jest często
przez osoby rekrutujące jako brak szacunku i
nieznajomość podstawowych zasad etykiety
biznesu. Bez względu na rodzaj oferowanej pracy
powinieneś przyjść na interview elegancko i
estetycznie ubrany. W pracy o Twojej karierze będą
decydowały przede wszystkim doświadczenie i
umiejętności. Jednak podczas spotkania
rekrutacyjnego decydującą rolę może odegrać
pierwsze wrażenie, jakie wywrzesz na potencjalnym
pracodawcy. Na wrażenie to składa się także sposób
zachowania: wiercenie się na krześle i unikanie
kontaktu wzrokowego nie sprzyjają nawiązywaniu
dobrych relacji z potencjalnym pracodawcą.
5. Przejęcie inicjatywy
Bywają kandydaci, którzy zachowują się na
interview tak, jakby oferowaną pracę mieli już w
kieszeni. Są tak pewni swojej wartości, że rozmowę
zaczynają od wypytywania o przyszłą pracę i o
zarobki. Pozwól drugiej stronie prowadzić
spotkanie zgodnie z planem. Jeśli Twój rozmówca
pominie jakąś ważną dla Ciebie informację, pod
koniec spotkania będziesz miał czas na zadawanie
pytań.
6. Odpowiedzi nie na temat
Wysłuchanie i zrozumienie pytania to oznaka
inteligencji i kultury osoby, biorącej udział w
spotkaniu. Zdarza się, że kandydaci zaczynają
odpowiadać na pytanie zanim rozmówca dokończy jego
zadawanie. Takie zachowanie dyskredytuje Cię w
oczach potencjalnego pracodawcy i prowadzi często
do błędnego rozumienia pytań. Nie próbuj zgadywać
jakie będą następne pytania i odpowiadać nie
pytany.
7. Odpowiadanie na pytania: tak lub nie
Potencjalny rozmówca umawia się z Tobą na
spotkanie by dowiedzieć się czegoś na Twój temat.
Bywają jednak kandydaci, którzy na każde pytanie
odpowiadają zdawkowym "tak lub nie". Takie
zachowanie świadczy o braku zdolności
komunikacyjnych. Większość pytań, zadawanych przez
osoby zajmujące się rekrutacją ma charakter
otwarty i wymaga pełnej odpowiedzi. Nie popadaj
jednak w gadulstwo. W najlepszym przypadku
przedłużysz w czasie interview, w najgorszym -
przekażesz informacje, które powinieneś zachować
dla siebie. Pamiętaj, że zwięzłość i precyzja to
najważniejsze cechy odpowiedzi kandydata.
8. Brak pytań ze strony kandydata
Wielu kandydatów boi się zadawać pytania
podczas interview. Tymczasem brak pytań ze strony
kandydata może zostać odebrany jako świadectwo
małego zainteresowania ofertą. Twoim zadaniem jest
uzyskanie informacji na temat oferowanego
stanowiska. Wykorzystaj w tym celu ostatni etap
rozmowy rekrutacyjnej. Warto dowiedzieć się
również jakie są dalsze kroki potencjalnego
pracodawcy w procesie rekrutacyjnym:
Czy Twoja kandydatura jest rozważana równolegle z
innymi? Kiedy otrzymasz wiadomość? Z kim
powinieneś się kontaktować się w przypadku
przedłużającego się braku odpowiedzi? Pamiętaj, że
pytania świadczą o zainteresowaniu przedstawioną
ofertą i o zrozumieniu oczekiwań pracodawcy.
9. Przedstawianie poprzedniego lub obecnego
pracodawcy w negatywnym
świetle
Wielu kandydatów na pytanie o przyczyny
decyzji o zmianie pracodawcy odpowiada wyznaniami
na temat złej atmosfery w pracy i braku
profesjonalizmu ze strony szefa. Nigdy tego nie
rób! Potencjalny pracodawca może
zostać Twoim szefem, więc uwagi pod adresem byłego
przełożonego może traktować jako dowód negatywnej
postawy wobec każdego z szefów.
10. Zaczynanie interview od pytania "ile
mogę zarobić?"
Zdarza się, że kandydaci zbyt wcześnie
przechodzą do pytań o zarobki, a przecież
negocjacje finansowe zaczynają się dopiero w
momencie gdy pracodawca jednoznacznie zaproponuje
pracę. Zbyt wczesne skupienie się na wynagrodzeniu
może powodować wrażenie, że to ono jest jedyną
motywacją do pracy. Pracodawcy natomiast coraz
częściej szukają osób, które na dłużej zwiążą się
z firmą. Nie mają takiej gwarancji jeśli pieniądze
są dla kandydata głównym motywatorem.
Rodzaje rozmów kwalifikacyjnych
Kandydaci, którzy wielokrotnie brali udział w
procesie rekrutacyjnym wiedzą doskonale, że
rozmowa o pracy może przybierać różne formy.
Szukając posady musisz być przygotowany na
wszelkie jej warianty, w końcu właśnie bezpośredni
kontakt z potencjalnym pracodawcą decyduje zwykle
o tym, czy zostaniesz zatrudniony
- Rozmowa w stresie
Celem Twojego rozmówcy jest sprawdzenie, jak
radzisz sobie w trudnych psychicznie sytuacjach.
Może więc zachowywać się złośliwie, zaczepnie albo
kazać Ci długo na siebie czekać. Nie bądź
zaskoczony taką sytuacją, gdy się zdarzy i nie
bierz jej do siebie. Spokojnie, bez pośpiechu
odpowiadaj na pytania, a w razie potrzeby poproś o
wyjaśnienia. Rozmówca może czasami zamilknąć w
trakcie rozmowy. Będzie to próba wyprowadzenia Cię
z równowagi. W takiej sytuacji czekaj spokojnie,
aż powróci do zadawania pytań. Jeśli jednak cisza
trwa więcej niż minutę, możesz zapytać, czy
powinieneś wyjaśnić swoją ostatnią wypowiedź.
- Rozmowa sam na sam
Ten rodzaj rozmowy ma miejsce wtedy, gdy wiadomo
już, że masz wiedzę i umiejętności wystarczające
na stanowisku, o które się ubiegasz. Jest ona
zwykle poprzedzona innym rodzajem rozmowy. Celem
potencjalnego pracodawcy jest przekonanie się, czy
zaadaptujesz się w firmie i jak Twoje umiejętności
dopełnią to, co robi reszta działu. Twoim celem
jest stworzenie relacji z rozmówcą i przekonanie
go, że firma skorzysta na zatrudnieniu Twojej
osoby.
- Rozmowa przesiewowa
Jej zadaniem jest odsianie kandydatów, którzy
nie spełniają wymagań oferowanego stanowiska.
Podczas takiej rozmowy ważniejsze jest przekazanie
informacji o Twoich umiejętnościach niż tworzenie
pozytywnych relacji z rozmówcą. Potencjalny
pracodawca bądź działający w jego imieniu
konsultant, zadaje pytania według wytycznych i
omawia poszczególne punkty życiorysu kandydata,
szukając nieścisłości i upewniając się co do jego
kwalifikacji. Ogranicz się do odpowiadania na
pytania i nie dodawaj informacji ubocznych, bo to
mogłoby obrócić się przeciwko Tobie. Odmianą
rozmowy przesiewowej jest rozmowa przez telefon.
- Rozmowa "przy obiedzie"
Przy stole w restauracji obowiązują te same
zasady, co przy rozmowach prowadzonych w biurze.
Jedynie okoliczności są mniej zobowiązujące.
Podczas takiej rozmowy pamiętaj, że jest to
posiłek biznesowy i że jesteś bacznie obserwowany.
Wykorzystaj mniej oficjalną atmosferę do
znalezienia wspólnych tematów. Podążaj za rozmówcą
w zakresie menu i zachowania przy stole.
- Rozmowa z komisją
Jest to powszechnie praktykowana forma rozmowy
kwalifikacyjnej. Zasiadasz przed kilkoma
przedstawicielami firmy, którzy będą decydować o
zatrudnieniu Cię. Odpowiadając na pytania, zwracaj
się do osób, które je zadały, a nie do wszystkich
naraz. Może się zdarzyć, że na próbę zostanie
wystawiona Twoja umiejętność rozwiązywania
problemów. Komisja postawi problem i poprosi Cię o
przedstawienie propozycji rozwiązania go. Nie
musisz szukać odpowiedzi perfekcyjnych - zresztą
takie zwykle naprawdę nie istnieją. Rozmówcy chcą
jedynie poznać Twój sposób rozumowania i
wykorzystywania umiejętności w sytuacjach z życia
wziętych.
- Rozmowa grupowa
Najczęściej celem takiej rozmowy jest wykrycie
umiejętności przywódczych przyszłych menedżerów i
pracowników obsługi klienta. Najlepszych
kandydatów zbiera się w nieformalnej atmosferze,
rozmówca przedstawia temat i rozpoczyna dyskusję.
Celem jest sprawdzenie, jak zachowujesz się wśród
ludzi i jak używasz swej wiedzy i umiejętności
przekonywania do zdobycia poparcia innych osób.
Jeśli dobrze wypadniesz, zapewne zostaniesz
zaproszony na rozmowę indywidualną.
- Rozmowa przez telefon
Rozmowy przez telefon mają z reguły charakter
rozmów przesiewowych i mają na celu eliminację
słabszych kandydatów. Telefon z firmy może być
zupełnie nieoczekiwany, a zwykła rozmowa o Twoim
życiorysie
może przekształcić się w rozmowę kwalifikacyjną.
Twoim celem jest doprowadzenie do spotkania twarzą
w twarz
Rozmowa kwalifikacyjna przez telefon - jak
wyjść z niej zwycięsko?
Rozmowy przez telefon mają z reguły charakter
rozmów przesiewowych i poprzedzają właściwe
spotkanie z potencjalnym pracodawcą. Ich celem
jest eliminacja słabszych kandydatów.
Rozmówca zadaje pytania, których zadaniem jest
uzyskanie potwierdzenia Twoich kwalifikacji i
doświadczeń oraz uzyskanie dodatkowych, bardziej
szczegółowych informacji na ich temat. Pamiętaj,
że zwykła rozmowa o Twoim życiorysie może
przekształcić się w rozmowę kwalifikacyjną. Twoim
celem jest doprowadzenie do spotkania twarzą w
twarz, a zatem:
- Uprzedzaj wypadki
Przemyśl sobie odpowiedzi na prawdopodobne
pytania. (zobacz: pytania do kandydata). Podczas
rozmowy przez telefon pytany będziesz głównie o
swoje umiejętności, doświadczenia i osiągnięcia.
- Miej przygotowane niezbędne papiery
Życiorys, informacje o firmie itp. Trzymaj je przy
telefonie. Lepiej wypadniesz, jeśli nie będziesz
musiał odchodzić po nie od telefonu. Miej też
przygotowany notes i długopis, aby robić notatki i
zapisać pytania, które Ci zadano - mogą się
powtórzyć w kolejnych etapach procesu
rekrutacyjnego, a także przy rozmowach z innymi
pracodawcami. Zapisz także pytania do
potencjalnych pracodawców, które przyszły Ci do
głowy podczas rozmowy.
- Miej świadomość z kim rozmawiasz
Kandydaci często wysyłają swoje CV do wielu
firm równocześnie. Aby uniknąć kompromitujących
pomyłek, wypisz sobie wszystkie firmy, do których
wysłałeś swoje dokumenty. Podczas rozmowy od
pierwszej chwili powinieneś wiedzieć z kim
rozmawiasz.
W razie wątpliwości poproś o powtórzenie nazwy
firmy. Notuj również wszystkie rozmowy
telefoniczne o pracy, które już odbyłeś - pozwoli
Ci to na obserwację postępów w procesie
poszukiwania pracy.
- Bądź gotowy na każdą sytuację
Jeśli przyjdzie Ci wcielić się w jakąś rolę,
odpowiadaj krótko i rzeczowo. Krytykę przyjmuj
taktownie i cierpliwie.
- Unikaj tematu wynagrodzenia
Jeśli padnie pytanie, ile chciałbyś zarabiać,
udziel wymijającej odpowiedzi albo podaj przedział
o rozpiętości około 1000 złotych. Przecież na tym
etapie nie wiesz jeszcze na czym dokładnie będzie
polegać Twoja praca i ile może być warta dla
pracodawcy.
- Zabiegaj o spotkanie twarzą w twarz
W rozmowie podkreślaj swoje zainteresowanie
oferowaną posadą i firmą, a także wyraź gotowość
do wzięcia udziału w spotkaniu, mówiąc np.
"Chętnie spotkam się z Panem/Panią, aby
zaprezentować się osobiście". Miej pod ręką
kalendarz z planem Twoich zajęć aby wybrać
optymalny termin rozmowy. Niezręcznie będzie
przekładać spotkanie, szczególnie jeśli Twój
rozmówca jest osobą bardzo zajętą.
- Unikaj niespodziewanych rozmów przez
telefon.
Rozmowa z zaskoczenia rzadko wypada dobrze.
Jeśli odebrałeś telefon w sytuacji, kiedy nie
możesz swobodnie i spokojnie rozmawiać zaproponuj,
że oddzwonisz np. za godzinę, bo w tej chwili masz
ważne spotkanie.
Po interview
Po zakończeniu rozmowy, jeżeli wcześniej nie
udzielono Ci takich informacji, zapytaj o dalsze
etapy rekrutacji oraz w jakim terminie otrzymasz
informację o rezultacie odbytego spotkania. Możesz
również potwierdzić Twoje zainteresowanie ofertą
oraz zadeklarować gotowość uczestniczenia w
dalszych etapach selekcji. Warto również wysłać
list z podziękowaniem za rozmowę do osoby, która
przeprowadzała z Tobą interview. Możesz w nim
podziękować za poświęcony Ci czas i możliwość
poznania wymagań firmy, a także raz jeszcze
zadeklarować chęć kontynuowania rozmów.
Bez względu na to, czy udało Ci się otrzymać tę
pracę, pamiętaj, każda rozmowa jest okazją do
uczenia się, przygotowuje Cię do kolejnych spotkań
i zwiększa Twoje szanse na rynku pracy.