Nie ma standardów, jeżeli chodzi o przeprowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej. Wszystko zależy od specyfiki firmy i stanowiska, a także osoby, która prowadzi rekrutacje. Tematyka zadawanych pytań jest bardzo różna.

Na wstępie zadawane są ogólne pytania dotyczące profilu zawodowego, które w trakcie rozmowy są pogłębiane - chodzi o uzyskanie jak największej ilości informacji na temat konkretnych kompetencji niezbędnych do wykonywania pracy na konkretnym stanowisku (np. w przypadku księgowych znajomość programów księgowych itp.).

Sprawdzane są także tzw. umiejętności miękkie, jak: komunikatywność, umiejętność budowania relacji, praca w zespole. Kandydat może być pytany zarówno o sytuacje hipotetyczne, jak i konkretne sytuacje z życia zawodowego.

W razie potrzeby sprawdzana jest znajomość języków obcych (krótka rozmowa, tłumaczenie tekstu) oraz znajomość obsługi komputera konkretnych programów).

Jeżeli dane stanowisko tego wymaga przeprowadzane są testy psychologiczne i umiejętności (np. na stanowiskach w pionie finansowym sprawdza się umiejętności analityczne).

W przypadku rekrutacji na stanowiska handlowe zdarzają się scenki do odegrania (kandydat jest proszony o symulację sprzedaży np. długopisu).

Standardem są pytania o oczekiwania wobec przyszłego pracodawcy (również finansowe).

Oprócz wykształcenia, doświadczenia zawodowego czy nabytych umiejętności istotne jest ogólne wrażenie osoby dynamicznej, zmotywowanej, a nie sfrustrowanej poszukiwaniem pracy.

Rozmowa kwalifikacyjna, znana także pod pojęciem interview, jest jednym z podstawowych narzędzi stosowanych w procesie selekcji kandydatów. Jej celem jest nawiązanie bezpośredniego kontaktu z kandydatem starającym się o pracę.

Osoba przeprowadzająca rozmowę, poprzez dobór odpowiednich pytań zdobywa różnego rodzaju informacje o kandydacie, w celu podjęcia decyzji o ewentualnym zatrudnieniu; weryfikuje jego doświadczenie zawodowe, przygotowanie merytoryczne do pełnienia określonej funkcji, cechy osobowości i motywację do podjęcia pracy. Dla kandydata rozmowa rekrutacyjna stanowi natomiast znakomitą okazję, aby dowiedzieć się czegoś o firmie i stanowisku, o które się ubiega.

Fakt zaproszenia Cię na rozmowę oznacza, że na podstawie informacji, których dostarczyłeś o sobie w CV i liście motywacyjnym, potencjalny pracodawca podjął decyzję o dalszej weryfikacji Twoich predyspozycji. W dużym stopniu spełniasz, zatem oczekiwania firmy wobec kandydatów na omawiane stanowisko. Bądź dobrej myśli i pamiętaj, że celem osoby przeprowadzającej rozmowę jest zatrudnienie pracownika. Podczas spotkania z Tobą będzie więc poszukiwać informacji, potwierdzających Twoje przygotowanie do zajęcia określonego stanowiska. Niemniej jednak z pewnością nie jesteś jedyną osobą, z którą prowadzone są rozmowy, musisz więc zadbać o to aby zrobić dobre wrażenie i zaprezentować się jak najlepiej, przekonująco i wiarygodnie omawiając swoje doświadczenie zawodowe i zdobyte kwalifikacje.

Zaproszenie na rozmowę rekrutacyjną otwiera przed Tobą szanse na uzyskanie wymarzonej pracy. Musisz się zatem do niego dobrze przygotować. Przede wszystkim zbierz informacje, które pozwolą Ci pokazać się w oczach potencjalnego pracodawcy jako najlepszy kandydat na oferowane stanowisko. Szczególnie ważne są dla Ciebie dane:

- o firmie

Musisz zdobyć jak najwięcej informacji o firmie, w której ubiegasz się o pracę oraz o interesującym Cię stanowisku. Dobrze byłoby, abyś zapoznał się ze specyfiką działalności firmy, zdobył informacje o jej pozycji na rynku, możliwościach rozwoju, a także o firmach konkurencyjnych. Powinieneś znać branżę, w której operuje dana
firma i posiadać tym więcej informacji, im wyższe stanowisko w strukturze firmy stanowi przedmiot Twojego zainteresowania. Taka wiedza pozwoli Ci zaprezentować się jako osoba kompetentna, zainteresowana i zmotywowana do podjęcia pracy. Jeżeli ponadto uda Ci się zdobyć informacje odnośnie polityki personalnej, będziesz mógł odpowiedzieć sobie, jakie masz możliwości rozwoju, awansu, czego możesz oczekiwać i czy to, co oferuje firma, pokrywa się z Twoimi oczekiwaniami wobec przyszłej pracy.

- o sobie

Drugim etapem powinno być usystematyzowanie wiedzy o sobie, o doświadczeniu, kwalifikacjach, szkoleniach, które będą przydatne na danym stanowisku. Część z tych informacji zawarłeś już w CV i w liście motywacyjnym, musisz się teraz zastanowić nad takimi zagadnieniami, jak Twoje mocne i słabe strony, przeanalizowanie sukcesów, które odniosłeś na polu zawodowym, przypomnienie sobie sytuacji trudnych, problematycznych, które udało Ci się rozwiązać, przemyślenie Twoich planów na przyszłość.

Na zakończenie przeanalizuj raz jeszcze oczekiwania przedstawione przez firmę wobec kandydatów na omawiane stanowisko i zastanów się, jakie ewentualne wątpliwości mogą pojawić się u Twojego potencjalnego pracodawcy. Jeżeli nie spełniasz przedstawionych przez pracodawcę oczekiwań w 100% (np. długość doświadczenia na danym stanowisku, stopień znajomości języka itp.), zastanów się, jakie fakty z Twojego doświadczenia zawodowego mogą zrekompensować te braki, np. w jakim czasie jesteś w stanie opanować język na oczekiwanym poziomie czy też jakie innego rodzaju działania, umożliwiające zdobycie wymaganych umiejętności podejmowałeś.

- o spotkaniu

Bez względu na to, jak silna jest Twoja motywacja do podjęcia pracy i jak duże masz doświadczenie w rozmowach kwalifikacyjnych, każde kolejne spotkanie jest pewnego rodzaju stresem. Na pewno też masz swoje sprawdzone sposoby, jak radzić sobie z tego rodzaju napięciami. Bardzo ważne jest, abyś wiedział jak najwięcej o tym, co może spotkać Cię podczas rozmowy. Informacje te pozwolą Ci poczuć się pewniej. Dlatego też, gdy będziesz zapraszany na rozmowę, zapytaj:

Jak długo będzie trwało spotkanie? - być może wystarczy pół godziny,
ale może też ono trwać znacznie dłużej.

Ile osób będzie obecnych na spotkaniu? - dobrze jest wiedzieć
czy spotykać się będziesz z jedną osobą, czy też z kilkoma.

Jaki będzie miało charakter? - tylko rozmowa czy też będziesz
musiał rozwiązywać jakieś testy, wykonywać innego typu zadania.

Zabierz ze sobą kopie dyplomów, potwierdzających Twoje wykształcenie, zaświadczenia o szkoleniach czy też pisemne referencje - dobrze, abyś miał je przy sobie, jeżeli rozmówca będzie chciał się zapoznać z tego typu dokumentami.

Zadbaj o to, aby spotkanie odbyło się w komfortowym dla Ciebie terminie, absolutnie nie umawiaj się w przerwie na lunch ani w innym, mało dogodnym dla Ciebie momencie.

Przebieg rozmowy rekrutacyjnej decyduje o przejściu do kolejnych etapów procesu rekrutacji. Na tym etapie ważna jest nie tylko Twoja wiedza i kwalifikacje, ale także sposób, w jaki zaprezentujesz się potencjalnemu pracodawcy.

Ogromny wpływ na opinię osoby, z którą się spotykasz, ma pierwsze wrażenie, jakie na niej wywrzesz. Masz na to kilkanaście sekund, dlatego bardzo ważne jest abyś:

- ubrał się odpowiednio - na tego typu spotkaniach obowiązuje oficjalny strój,

- był punktualny - jeżeli wydarzyło się coś niespodziewanego, co uniemożliwia Ci przybycie na spotkanie w umówionym terminie, koniecznie poinformuj o tym telefonicznie rozmówcę,

- przywitał się w sposób swobodny, ale zdecydowany - uścisk ręki, uśmiech i kontakt wzrokowy są bardzo ważne w pierwszej chwili.

Koniecznie wyłącz telefon!

Staraj się odpowiadać na wszystkie pytania w sposób konkretny i logiczny, rzetelnie i wyczerpująco, ale nie próbuj powiedzieć wszystkiego, co tylko przyjdzie Ci do głowy - zbyt rozbudowane odpowiedzi na pytania mogą szybko zniechęcić słuchającego.

Jeżeli zostaniesz poproszony o wykonanie jakiegoś zadania (np. sprzedanie jakiegokolwiek produktu, gdy starasz się o stanowisko handlowca - zrób to najlepiej jak potrafisz - odmowa może Cię zdyskwalifikować).

Wiele zadawanych Ci pytań może w Twoim odczuciu być nie związanych z tematem, nieuzasadnionych - nie komentuj, nie oceniaj ani też nie krytykuj takiego sposobu przeprowadzania rozmowy.

Nie obawiaj się, jeżeli czegoś nie wiesz, lepiej powiedzieć, że nie wiesz niż udawać, że znasz się na wszystkim.

Bądź aktywnym uczestnikiem rozmowy, wykaż zainteresowanie informacjami przekazywanymi przez rozmówcę, zakresem obowiązków, możliwościami rozwoju, strukturą firmy itp. Nie przerywaj wypowiedzi Twojego rozmówcy, ale postaraj się zadać kilka pytań dotyczących przyszłego stanowiska w przeznaczonym na to czasie. (zobacz: pytania do kandydata i pytania do pracodawcy)

Bardzo ważne jest, w jaki sposób się zaprezentujesz i jak będziesz udzielał odpowiedzi na zadawane pytania. Mówiąc o sobie, zapewne będziesz stosować pewne techniki autoprezentacji, podkreślające Twoje mocne strony, sukcesy i osiągnięcia, ale nie możesz ich nadużywać - przedstawianie siebie w zbyt pozytywnym świetle może wzbudzić u rozmówcy wątpliwości. Nie obawiaj się odpowiadać na pytania o Twoje słabe strony czy też ewentualne trudności, niepowodzenia, popełnione błędy. Każdy ma tego rodzaju doświadczenia. Natomiast opisując takie sytuacje, nie bądź nadmiernie krytyczny wobec siebie, ale staraj się przedstawić je w taki sposób, aby pokazać, czego nauczyłeś się po ewentualnych porażkach, jakie wnioski wyciągasz z popełnionych błędów, w jaki sposób pracujesz nad swoimi słabszymi stronami.

Pamiętaj! Bądź wiarygodny, nie przedstawiaj fałszywych informacji i nie staraj się zaprezentować zgodnie z oczekiwaniami firmy, jeżeli ich nie spełniasz. Jeżeli uda Ci się otrzymać taką pracę, będziesz musiał na co dzień udawać osobę, jaką nie jesteś i bardzo szybko stanie się to źródłem Twojej głębokiej frustracji. W takiej pracy na pewno nie osiągniesz sukcesu!

Postaraj się nawiązać dobry kontakt z rozmówcą. Ważne abyś:

- Nawiązał i utrzymywał kontakt wzrokowy.

- Prezentował otwartą postawę ciała - nie krzyżuj rąk ani nóg,
nie chowaj dłoni pod stołem, nie zasłaniaj się niczym ani nie
odchylaj do tyłu.

- Dostosował się do dystansu stworzonego przez rozmówcę - nie
przysuwaj się zbyt blisko ani nie oddalaj.

- Słuchał uważnie pytań i starał się dostosować tempo swojej wypowiedzi
do sposobu mówienia rozmówcy.

- Opowiedz w kilku zdaniach o sobie, jaką jesteś osobą?

- Dlaczego chciałbyś pracować w naszej firmie?

- Dlaczego jesteś zainteresowany podjęciem pracy na omawianym
stanowisku?

- Dlaczego chcesz zmienić pracę?

- Dlaczego uważasz się za osobę, która nadaje się na to stanowisko?

- Czy planujesz kontynuować swoją edukację?

- Czy uważasz, że nauka na studiach/w szkole przygotowała Cię
wystarczająco do pracy na tym stanowisku?

- Czy wolisz pracować samodzielnie czy w grupie?

- Jakie są Twoje mocne, słabe strony?

- Jakie posiadasz cechy, umiejętności, które są szczególnie ważne
na stanowisku, o które się ubiegasz?

- Jak planujesz swoją przyszłość zawodową, co zamierzasz osiągnąć
w przyszłości, jak wyobrażasz sobie siebie za 5, 10 lat?

- Jakie są Twoje największe osiągnięcia w poprzednich miejscach
pracy?

- Co jest Twoim zdaniem niezbędne do osiągnięcia sukcesu?

- Jaki jest Twój styl pracy, jak organizujesz swoje zadania?

- Jak mógłbyś opisać swój styl zarządzania?

- Co motywuje Cię do pracy?

- Czego oczekujesz od Twoich współpracowników?

- Jakie były największe niepowodzenia, porażki w Twoim doświadczeniu
zawodowym?

- W jaki sposób spędzasz wolny czas, jakie są Twoje zainteresowania,
hobby?

- Jakie są Twoje oczekiwania finansowe, jakie są Twoje oczekiwania
wobec nowego miejsca pracy, nowego pracodawcy?

- Jak możesz wykorzystać Twoje dotychczasowe doświadczenia na
tym stanowisku?

- Co najbardziej lubiłeś w swojej poprzedniej pracy?

- Czego najbardziej nie lubiłeś w swojej poprzedniej pracy?

- Czy lubisz podróżować?

- Czego nauczyłeś się w poprzedniej pracy?

- Kto mógłby Ci udzielić referencji?

- Czy byłbyś gotów zmienić swoje miejsce zamieszkania? Dokąd mógłbyś
się przeprowadzić?

- Kiedy możesz rozpocząć u nas pracę?

- Proszę opowiedzieć o sytuacji, w której musiałeś wykonać kilka
czynności/zadań w ograniczonym czasie. Co doprowadziło do tej
sytuacji? Jak sobie z nią poradziłeś? Jakie działania podjąłeś?

- Proszę opowiedzieć o sytuacji, w której powierzono Ci trudne
zadanie, do którego nie miałeś odpowiedniego przygotowania, kwalifikacji.
Co zrobiłeś? Jak rozwiązałeś ten problem?

- Opisz sytuację, w której musiałeś przekonać grupę do swojego
punktu widzenia. Jak to zrobiłeś? Jakich argumentów użyłeś?

- Jakiego typu osoby poszukują Państwo na to stanowisko?

- Jakie są możliwości rozwoju na tym stanowisku?

- Czy w firmie łatwo jest awansować?

- Jak wygląda proces oceny i promocji pracowników?

- Jak wyglądałby zakres moich typowych obowiązków?

- Jakich dodatkowych obowiązków mogę się spodziewać na tym stanowisku?


- Komu będę bezpośrednio podlegać?

- Jak sytuuje się oferowane stanowisko w strukturze firmy?

- Czy przed przystąpieniem do pracy będę podlegał jakiemuś szkoleniu?

- Czy w firmie funkcjonuje jakiś program szkoleń?

- Jakie są plany firmy na przyszłość? Inwestycje, zmiany?

- Czy sytuacja finansowa firmy jest stabilna?

- Jak wygląda problem rotacji pracowników? Czy często odchodzą z firmy?

- Czy oferowane stanowisko jest stanowiskiem nowym w strukturze firmy czy też istniało wcześniej?

- Jaki jest styl zarządzania firmą?

- Jakie są mocne i słabe strony firmy?

- Jakie możliwości rozwoju zawodowego są dostępne w firmie dla osób z moim przygotowaniem i doświadczeniem zawodowym?

- Jak wygląda środowisko pracy?

- Jak firma może wykorzystać moje umiejętności?

- Na jakich zasadach dobieracie Państwo pacowników?

- Jak wiele niezależności będę miał na oferowanym stanowisku?

- Czy mógłbym zobaczyć swoje przyszłe miejsce pracy?

- Jaki jest następny krok w procesie rekrutacji?

- Kiedy mogę spodziewać się od Państwa informacji o wynikach dzisiejszej rozmowy?

Pytania zadawane na interview mają na celu przede wszystkim poznanie kandydata pod względem jego dotychczasowych doświadczeń, umiejętności, predyspozycji psychologicznych, oczekiwań w stosunku do przyszłej
pracy oraz planów na przyszłość. Na podstawie odpowiedzi osoba prowadząca rekrutację określa czy kandydat posiada kompetencje potrzebne do właściwego wykonywania obowiązków na oferowanym stanowisku pracy. Przygotowując się do rozmowy rekrutacyjnej, spróbuj przemyśleć odpowiedzi na pytania, z którymi kandydaci mają zwykle największe kłopoty.

Trudności z odpowiedziami na pytania występują najczęściej wtedy, gdy kandydat nie jest świadomy własnych oczekiwań w stosunku do przyszłego pracodawcy lub jego doświadczenia nie do końca odpowiadają stawianym wymaganiom. W pierwszym przypadku łatwo poradzić sobie z problemem. Musisz po prostu dobrze przygotować się do interview. Na podstawie informacji o stanowisku i firmie oraz swoich dotychczasowych doświadczeń musisz zdefiniować własne oczekiwania oraz zastanowić się, jak możesz wykorzystać swoje umiejętności na nowym stanowisku.

Jeśli Twoje doświadczenia nie do końca odpowiadają wymaganiom pracodawcy, postaraj się wykazać, że pomimo braku kwalifikacji jesteś w stanie poradzić sobie z zadaniami, które Cię czekają. Bywa, że pracodawca decyduje się na zatrudnienie osoby, która nie spełnia wszystkich wymagań, wykazuje jednak większą motywację do pracy. Czasami lepiej przeszkolić pracownika niż zatrudniać osobę przekonaną o swojej gwieździe.

Kandydatom często sprawia problemy pytanie: "dlaczego zdecydowałeś się zmienić pracę?". Odpowiedź na nie jest uzależniona od rzeczywistych powodów. Jeżeli Twoje odejście z firmy nie zostało spowodowane żadnymi konkretnymi problemami w poprzedniej pracy, wyraź to wprost i zgodnie z prawdą. Powodów może być wiele: konieczność relokacji, sytuacja rodzinna, zmiany w firmie, praca nad projektem, który dobiegł końca, brak perspektyw awansu, poszukiwanie pracy, która bardziej odpowiada Twoim kwalifikacjom, itp.

Jeżeli natomiast miałeś w pracy jakieś problemy, w wyniku których sam odszedłeś lub zostałeś zmuszony do odejścia z firmy, bądź uczciwy. Otwarcie, lecz bez obwiniania poprzedniego pracodawcy wyjaśnij przyczyny problemów, staraj się również pokazać, czego nauczyły Cię błędy popełnione w poprzednim miejscu pracy. Pamiętaj, że nieszczere odpowiedzi łatwo wychwycić, a jeśli nawet nie zostaną one dostrzeżone podczas interview, to z pewnością wyjdą na jaw w czasie pracy. Znajdziesz się wtedy w bardzo kłopotliwym położeniu.

Innym pytaniem, które stawiane jest często podczas interview i sprawia kłopoty z odpowiedzią jest pytanie o Twoje plany i cele zawodowe. Ma ono na celu sprawdzenie czy przystają one do planów firmy. Odpowiadając na nie wykaż, że jesteś osobą wystarczająco świadomą swoich kwalifikacji i wystarczająco ambitną, by planować na kilka lat do przodu. Przemyśl dobrze odpowiedź na nie zanim weźmiesz udział w rozmowie. Jeśli dotąd nie planowałeś swojej przyszłości zawodowej, zrób to teraz. Szukanie na oślep rzadko kończy się sukcesem i jest źle postrzegane przez potencjalnych pracodawców.

Jednym z najtrudniejszych pytań stawianych podczas interview jest pytanie o oczekiwania finansowe. Kandydaci często odpowiadają na nie pytaniem "a co Państwo oferują?", nie przynosi to jednak zwykle sukcesów w negocjacjach. Najprawdopodobniej to Ty będziesz zmuszony pierwszy podać kwotę. Jeśli znasz zarobki oferowane w firmie, w której chcesz zostać zatrudniony - sprawa jest banalnie prosta. W większości przypadków nie wiesz jednak, ile możesz zażądać na nowym stanowisku, aby, z jednej strony nie przesadzić, z drugiej - nie sprzedać się za tanio. W takiej sytuacji najlepiej podać rozmówcy swoje aktualne zarobki i poprosić o odpowiednio lepszą propozycję. Pracodawca jest wtedy zmuszony przejąć inicjatywę i wyjść z konkretną ofertą. Podana przez niego kwota może Ci wiele powiedzieć o polityce wynagrodzeń w danej firmie. Jeśli niewiele różni się od aktualnego wynagrodzenia, powinieneś dobrze się zastanowić się zanim podejmiesz decyzję o jej przyjęciu. Może to oznaczać, że przez dłuższy czas będziesz musiał czekać na podwyżkę. Jeśli oferowana pensja jest odpowiednio wysoka, wskazuje na hojność potencjalnego pracodawcy. Podwyżka warta zmiany pracy powinna mieścić się w granicach 15 - 30% poprzedniej pensji.

Uczestnicząc w interview pamiętaj, że nie jest ono egzaminem z wiadomości teoretycznych. Dlatego nie ma możliwości nauczenia się odpowiedzi na trudne pytania na pamięć. Jeśli jednak wiesz, jakiego typu pracy szukasz, żadne pytanie nie będzie dla Ciebie trudne.

W czasie interview będziesz naturalnie i swobodnie mówił o swoich doświadczeniach oraz oczekiwaniach w stosunku do przyszłej pracy. Jeśli są one zgodne z oczekiwaniami pracodawcy, rozmowa skończy się zatrudnieniem.

Rozmowa rekrutacyjna jest najważniejszym etapem w procesie poszukiwania pracy. Od jej wyniku zależy czy zostaniesz zatrudniony. Podczas spotkania o pracę staraj się unikać poniższych błędów:

Nieznajomość podstawowych informacji o firmie i oferowanym stanowisku jest jednym z przejawów braku zainteresowania i słabej motywacji do pracy. Zwykle jesteś tylko jednym z wielu kandydatów na oferowane
stanowisko, jeśli zatem ktoś inny wykaże większą motywację, będzie miał większe szanse na zatrudnienie. Przed interview musisz wiedzieć o firmie i o stanowisku, o które się ubiegasz jak najwięcej by spokojnie przemyśleć jak Twoje doświadczenia mogłyby Ci pomóc w nowej pracy. Możesz być pewny, że takie pytanie padnie w trakcie rozmowy. (zobacz: Potencjalny pracodawca - co powinieneś o nim wiedzieć?)

Chociaż wszyscy wiemy, że niepunktualność jest jednym z podstawowych wykroczeń przeciwko savoir vivre, wciąż spotyka się kandydatów, którzy to wykroczenie popełniają. Każdemu z nas zdarzają się nieprzewidziane sytuacje, trzeba jednak wtedy telefonicznie uprzedzić o swoim spóźnieniu oczekującą nas osobę. Niewłaściwe jest także przybywanie na spotkanie z piętnasto- dwudziesto minutowym wyprzedzeniem. Przybywając przed czasem sprawiamy, że umówiona z nami osoba albo będzie musiała pojawić się na spotkaniu wcześniej, albo będzie odczuwała niepokój, wiedząc, że na nią czekamy. W obu przypadkach zaburzy to jej plan dnia i wprowadzi w rozmowę niepotrzebne napięcie.

Twoje zachowanie podczas rozmowy rekrutacyjnej świadczy o Twoim podejściu do innych ludzi. Nawet podczas spotkania z osobą, która przeprowadza jedynie wstępną selekcję kandydatów powinieneś zachowywać się z szacunkiem i pomagać jej w wykonywaniu pracy. Pamiętaj, że do tej osoby należy rekomendacja Twojej kandydatury. Nawet najlepsze doświadczenia mogą się okazać niewystarczające, jeśli zrazisz do siebie swojego rozmówcę. W czasie rozmowy spróbuj dostosować swój styl bycia i prowadzenia rozmowy do stylu osoby prowadzącej spotkanie.

Bardzo wielu kandydatów nie dostaje zaproszenia na ponowne spotkanie tylko dlatego, że poprzednio przyszli na rozmowę w ubraniu absolutnie nie nadającym się do właściwego zaprezentowania swojej osoby. Takie zachowanie odbierane jest często przez osoby rekrutujące jako brak szacunku i nieznajomość podstawowych zasad etykiety
biznesu. Bez względu na rodzaj oferowanej pracy powinieneś przyjść na interview elegancko i estetycznie ubrany. W pracy o Twojej karierze będą decydowały przede wszystkim doświadczenie i umiejętności. Jednak podczas spotkania rekrutacyjnego decydującą rolę może odegrać pierwsze wrażenie, jakie wywrzesz na potencjalnym pracodawcy. Na wrażenie to składa się także sposób zachowania: wiercenie się na krześle i unikanie kontaktu wzrokowego nie sprzyjają nawiązywaniu dobrych relacji z potencjalnym pracodawcą.

Bywają kandydaci, którzy zachowują się na interview tak, jakby oferowaną pracę mieli już w kieszeni. Są tak pewni swojej wartości, że rozmowę zaczynają od wypytywania o przyszłą pracę i o zarobki. Pozwól drugiej stronie prowadzić spotkanie zgodnie z planem. Jeśli Twój rozmówca pominie jakąś ważną dla Ciebie informację, pod koniec spotkania będziesz miał czas na zadawanie pytań.

Wysłuchanie i zrozumienie pytania to oznaka inteligencji i kultury osoby, biorącej udział w spotkaniu. Zdarza się, że kandydaci zaczynają odpowiadać na pytanie zanim rozmówca dokończy jego zadawanie. Takie zachowanie dyskredytuje Cię w oczach potencjalnego pracodawcy i prowadzi często do błędnego rozumienia pytań. Nie próbuj zgadywać jakie będą następne pytania i odpowiadać nie pytany.

7. Odpowiadanie na pytania: tak lub nie


Potencjalny rozmówca umawia się z Tobą na spotkanie by dowiedzieć się czegoś na Twój temat. Bywają jednak kandydaci, którzy na każde pytanie odpowiadają zdawkowym "tak lub nie". Takie zachowanie świadczy o braku zdolności komunikacyjnych. Większość pytań, zadawanych przez osoby zajmujące się rekrutacją ma charakter otwarty i wymaga pełnej odpowiedzi. Nie popadaj jednak w gadulstwo. W najlepszym przypadku przedłużysz w czasie interview, w najgorszym - przekażesz informacje, które powinieneś zachować dla siebie. Pamiętaj, że zwięzłość i precyzja to najważniejsze cechy odpowiedzi kandydata.

Wielu kandydatów boi się zadawać pytania podczas interview. Tymczasem brak pytań ze strony kandydata może zostać odebrany jako świadectwo małego zainteresowania ofertą. Twoim zadaniem jest uzyskanie informacji na temat oferowanego stanowiska. Wykorzystaj w tym celu ostatni etap rozmowy rekrutacyjnej. Warto dowiedzieć się również jakie są dalsze kroki potencjalnego pracodawcy w procesie rekrutacyjnym:
Czy Twoja kandydatura jest rozważana równolegle z innymi? Kiedy otrzymasz wiadomość? Z kim powinieneś się kontaktować się w przypadku przedłużającego się braku odpowiedzi? Pamiętaj, że pytania świadczą o zainteresowaniu przedstawioną ofertą i o zrozumieniu oczekiwań pracodawcy.

9. Przedstawianie poprzedniego lub obecnego pracodawcy w negatywnym
świetle

Wielu kandydatów na pytanie o przyczyny decyzji o zmianie pracodawcy odpowiada wyznaniami na temat złej atmosfery w pracy i braku profesjonalizmu ze strony szefa. Nigdy tego nie rób! Potencjalny pracodawca może
zostać Twoim szefem, więc uwagi pod adresem byłego przełożonego może traktować jako dowód negatywnej postawy wobec każdego z szefów.

Zdarza się, że kandydaci zbyt wcześnie przechodzą do pytań o zarobki, a przecież negocjacje finansowe zaczynają się dopiero w momencie gdy pracodawca jednoznacznie zaproponuje pracę. Zbyt wczesne skupienie się na wynagrodzeniu może powodować wrażenie, że to ono jest jedyną motywacją do pracy. Pracodawcy natomiast coraz częściej szukają osób, które na dłużej zwiążą się z firmą. Nie mają takiej gwarancji jeśli pieniądze są dla kandydata głównym motywatorem.

Kandydaci, którzy wielokrotnie brali udział w procesie rekrutacyjnym wiedzą doskonale, że rozmowa o pracy może przybierać różne formy. Szukając posady musisz być przygotowany na wszelkie jej warianty, w końcu właśnie bezpośredni kontakt z potencjalnym pracodawcą decyduje zwykle o tym, czy zostaniesz zatrudniony

- Rozmowa w stresie

Celem Twojego rozmówcy jest sprawdzenie, jak radzisz sobie w trudnych psychicznie sytuacjach. Może więc zachowywać się złośliwie, zaczepnie albo kazać Ci długo na siebie czekać. Nie bądź zaskoczony taką sytuacją, gdy się zdarzy i nie bierz jej do siebie. Spokojnie, bez pośpiechu odpowiadaj na pytania, a w razie potrzeby poproś o wyjaśnienia. Rozmówca może czasami zamilknąć w trakcie rozmowy. Będzie to próba wyprowadzenia Cię z równowagi. W takiej sytuacji czekaj spokojnie, aż powróci do zadawania pytań. Jeśli jednak cisza trwa więcej niż minutę, możesz zapytać, czy powinieneś wyjaśnić swoją ostatnią wypowiedź.

- Rozmowa sam na sam

Ten rodzaj rozmowy ma miejsce wtedy, gdy wiadomo już, że masz wiedzę i umiejętności wystarczające na stanowisku, o które się ubiegasz. Jest ona zwykle poprzedzona innym rodzajem rozmowy. Celem potencjalnego pracodawcy jest przekonanie się, czy zaadaptujesz się w firmie i jak Twoje umiejętności dopełnią to, co robi reszta działu. Twoim celem jest stworzenie relacji z rozmówcą i przekonanie go, że firma skorzysta na zatrudnieniu Twojej osoby.

- Rozmowa przesiewowa

Jej zadaniem jest odsianie kandydatów, którzy nie spełniają wymagań oferowanego stanowiska. Podczas takiej rozmowy ważniejsze jest przekazanie informacji o Twoich umiejętnościach niż tworzenie pozytywnych relacji z rozmówcą. Potencjalny pracodawca bądź działający w jego imieniu konsultant, zadaje pytania według wytycznych i omawia poszczególne punkty życiorysu kandydata, szukając nieścisłości i upewniając się co do jego kwalifikacji. Ogranicz się do odpowiadania na pytania i nie dodawaj informacji ubocznych, bo to mogłoby obrócić się przeciwko Tobie. Odmianą rozmowy przesiewowej jest rozmowa przez telefon.

- Rozmowa "przy obiedzie"

Przy stole w restauracji obowiązują te same zasady, co przy rozmowach prowadzonych w biurze. Jedynie okoliczności są mniej zobowiązujące. Podczas takiej rozmowy pamiętaj, że jest to posiłek biznesowy i że jesteś bacznie obserwowany. Wykorzystaj mniej oficjalną atmosferę do znalezienia wspólnych tematów. Podążaj za rozmówcą w zakresie menu i zachowania przy stole.

- Rozmowa z komisją

Jest to powszechnie praktykowana forma rozmowy kwalifikacyjnej. Zasiadasz przed kilkoma przedstawicielami firmy, którzy będą decydować o zatrudnieniu Cię. Odpowiadając na pytania, zwracaj się do osób, które je zadały, a nie do wszystkich naraz. Może się zdarzyć, że na próbę zostanie wystawiona Twoja umiejętność rozwiązywania problemów. Komisja postawi problem i poprosi Cię o przedstawienie propozycji rozwiązania go. Nie musisz szukać odpowiedzi perfekcyjnych - zresztą takie zwykle naprawdę nie istnieją. Rozmówcy chcą jedynie poznać Twój sposób rozumowania i wykorzystywania umiejętności w sytuacjach z życia wziętych.

- Rozmowa grupowa

Najczęściej celem takiej rozmowy jest wykrycie umiejętności przywódczych przyszłych menedżerów i pracowników obsługi klienta. Najlepszych kandydatów zbiera się w nieformalnej atmosferze, rozmówca przedstawia temat i rozpoczyna dyskusję. Celem jest sprawdzenie, jak zachowujesz się wśród ludzi i jak używasz swej wiedzy i umiejętności przekonywania do zdobycia poparcia innych osób. Jeśli dobrze wypadniesz, zapewne zostaniesz zaproszony na rozmowę indywidualną.

- Rozmowa przez telefon

Rozmowy przez telefon mają z reguły charakter rozmów przesiewowych i mają na celu eliminację słabszych kandydatów. Telefon z firmy może być zupełnie nieoczekiwany, a zwykła rozmowa o Twoim życiorysie
może przekształcić się w rozmowę kwalifikacyjną. Twoim celem jest doprowadzenie do spotkania twarzą w twarz

Rozmowy przez telefon mają z reguły charakter rozmów przesiewowych i poprzedzają właściwe spotkanie z potencjalnym pracodawcą. Ich celem jest eliminacja słabszych kandydatów.

Rozmówca zadaje pytania, których zadaniem jest uzyskanie potwierdzenia Twoich kwalifikacji i doświadczeń oraz uzyskanie dodatkowych, bardziej szczegółowych informacji na ich temat. Pamiętaj, że zwykła rozmowa o Twoim życiorysie może przekształcić się w rozmowę kwalifikacyjną. Twoim celem jest doprowadzenie do spotkania twarzą w twarz, a zatem:

- Uprzedzaj wypadki

Przemyśl sobie odpowiedzi na prawdopodobne pytania. (zobacz: pytania do kandydata). Podczas rozmowy przez telefon pytany będziesz głównie o swoje umiejętności, doświadczenia i osiągnięcia.

- Miej przygotowane niezbędne papiery

Życiorys, informacje o firmie itp. Trzymaj je przy telefonie. Lepiej wypadniesz, jeśli nie będziesz musiał odchodzić po nie od telefonu. Miej też przygotowany notes i długopis, aby robić notatki i zapisać pytania, które Ci zadano - mogą się powtórzyć w kolejnych etapach procesu rekrutacyjnego, a także przy rozmowach z innymi pracodawcami. Zapisz także pytania do potencjalnych pracodawców, które przyszły Ci do głowy podczas rozmowy.

- Miej świadomość z kim rozmawiasz

Kandydaci często wysyłają swoje CV do wielu firm równocześnie. Aby uniknąć kompromitujących pomyłek, wypisz sobie wszystkie firmy, do których wysłałeś swoje dokumenty. Podczas rozmowy od pierwszej chwili powinieneś wiedzieć z kim rozmawiasz.

W razie wątpliwości poproś o powtórzenie nazwy firmy. Notuj również wszystkie rozmowy telefoniczne o pracy, które już odbyłeś - pozwoli Ci to na obserwację postępów w procesie poszukiwania pracy.

- Bądź gotowy na każdą sytuację

Jeśli przyjdzie Ci wcielić się w jakąś rolę, odpowiadaj krótko i rzeczowo. Krytykę przyjmuj taktownie i cierpliwie.

- Unikaj tematu wynagrodzenia

Jeśli padnie pytanie, ile chciałbyś zarabiać, udziel wymijającej odpowiedzi albo podaj przedział o rozpiętości około 1000 złotych. Przecież na tym etapie nie wiesz jeszcze na czym dokładnie będzie polegać Twoja praca i ile może być warta dla pracodawcy.

- Zabiegaj o spotkanie twarzą w twarz

W rozmowie podkreślaj swoje zainteresowanie oferowaną posadą i firmą, a także wyraź gotowość do wzięcia udziału w spotkaniu, mówiąc np. "Chętnie spotkam się z Panem/Panią, aby zaprezentować się osobiście". Miej pod ręką kalendarz z planem Twoich zajęć aby wybrać optymalny termin rozmowy. Niezręcznie będzie przekładać spotkanie, szczególnie jeśli Twój rozmówca jest osobą bardzo zajętą.

- Unikaj niespodziewanych rozmów przez telefon.

Rozmowa z zaskoczenia rzadko wypada dobrze. Jeśli odebrałeś telefon w sytuacji, kiedy nie możesz swobodnie i spokojnie rozmawiać zaproponuj, że oddzwonisz np. za godzinę, bo w tej chwili masz ważne spotkanie.

Po zakończeniu rozmowy, jeżeli wcześniej nie udzielono Ci takich informacji, zapytaj o dalsze etapy rekrutacji oraz w jakim terminie otrzymasz informację o rezultacie odbytego spotkania. Możesz również potwierdzić Twoje zainteresowanie ofertą oraz zadeklarować gotowość uczestniczenia w dalszych etapach selekcji. Warto również wysłać list z podziękowaniem za rozmowę do osoby, która przeprowadzała z Tobą interview. Możesz w nim podziękować za poświęcony Ci czas i możliwość poznania wymagań firmy, a także raz jeszcze zadeklarować chęć kontynuowania rozmów.

Bez względu na to, czy udało Ci się otrzymać tę pracę, pamiętaj, każda rozmowa jest okazją do uczenia się, przygotowuje Cię do kolejnych spotkań i zwiększa Twoje szanse na rynku pracy.